Doğum izni, diğer bir ifadeyle analık izni Türk hukukunda, doğumdan önceki ve sonraki süreci kapsayacak şekilde düzenlenen; doğacak olan çocuğun anne ile olan ilişkisini ve kadın çalışanın hamilelik halinin korunmasını esas alan izindir. Bu kapsamda analık kavramı bir bütün olarak hamilelik, doğum ve doğum sonrası süreçleri bünyesinde barındırır. Bu üç evre hukuken korunmaktadır. Kadınlara yönelik uygulanan çalıştırma yasağı ve izinler temelde Anayasa ve İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. Anayasaya göre çalışma şartları ve dinlenme hakkı kapsamında kadın ve erkeğin kabul edilebilir farklılıkları eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmez. Analık izni de bunlardan biridir. Bunun yanında İş Kanunu hükümlerine tabi olmayan işçi kadınların da bu kanun hükümlerinden yararlanabileceği öngörülmüştür. Dolayısıyla hangi mevzuata tabi olursa olsun, iş sözleşmesiyle çalışan her işçi bu izinden faydalanabilir.
Doğum İzni Ne Zaman Başlar?
Türk hukukunda kural olarak doğum izni, doğumdan 8 hafta önce başlar. Bu süre kadın işçinin sağlık durumuna ya da işin niteliğine göre doktor raporuyla arttırılabilir ancak koruma süresinin işveren tarafından azaltılabilmesi mümkün değildir. Eğer hamile işçi talep ederse ve çalışmasının sağlık durumuna zarar vermeyeceğine yönelik bir doktor raporu mevcutsa kadın işçi, doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilir. Kadın işçi, doğumdan önceki 3 hafta içerisinde çalışacağına dair bir taahhütte bulunsa dahi çalışmaktan kaçınabilir.
Doğum İzni Kaç Gün Sürer?
Doğum izninin doğumdan önceki 8 haftalık süreci kapsadığını söylemiştik. Aynı şekilde kural olarak doğumdan sonraki 8 haftalık süreçte bu izne dahildir. Yani temelde 16 haftalık bir analık izni süresi vardır. Yani işçinin doğum izni süresi 112 gündür. Bu sürelerin işveren tarafından kısaltılamayacağı unutulmamalıdır. Eğer kadın işçi doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışırsa, doğumdan önce kullanmadığı süreleri doğumdan sonraki 8 haftalık sürenin üstüne ekleyebilir. Bu düzenleme kadın işçi için bir haktır. Dolayısıyla doğumdan önce kullanmadığı süreleri doğumdan sonraki döneme eklemek zorunda değildir. Ayrıca analık izni, kesintisiz kullanılması gereken bir izindir.
Doğum İzni Hesaplama Nasıl Yapılır?
Doğum öncesi 8 haftalık doğum izni süresi, doğum gerçekleştiğinde sona erer. Tahmini doğumdan önce doğum gerçekleşirse, yani erken doğum söz konusuysa doğumdan önce kullanılamayan süreler doğumdan sonraki süreye eklenebilir. Bu süreler doktor raporuyla tespit edilmelidir. Diğer bir ihtimal ise doğumun, tahmini doğumdan sonra gerçekleşmiş olmasıdır. Bu ihtimalde kadın işçinin geç doğum yapmasına neden olabilecek sağlık sorunları da düşünülünce, doğum sonrası izin süresinin azaltılmaması gerekir. Başka açıdan çocuğun ölü doğması ya da doğumdan kısa süre sonra hayatını kaybetmesi durumu düşünülebilir. Bu durumda da doğum sonrası izin süresinin azaltılmaması gerektiği savunulabilir. Çünkü analık izninin koruma alanı sadece çocuk değildir. Sağlıklı bir doğum gerçekleşsin ya da gerçekleşmesin, annenin hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı ve toparlanma süreci hesaba katılmalıdır. Son olarak düşük yapılması halinde, doğum olayı gerçekleşmediği için, doğum sonrası izinden de bahsedilemeyecek ve düşük sonrası doğum izni kullanılamayacaktır.
Çoğul Gebelik Doğum İzni Süresi Ne Kadardır?
Çoğul gebelikte yani birden fazla çocuğa gebe kalınması durumunda, doğumdan önceki 8 haftalık süreye 2 hafta daha eklenir. Bu durumda doğumdan önce 10, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 18 hafta, çoğul gebelikte doğum izni süresidir. İkiden fazla çocuk için süre değişmez. Çoğul gebelik durumunda da kadın işçinin talebi ve çalışmanın sağlığına zarar vermeyeceğine dair doktor raporu ile doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışılabilir. Bu durumda doğumdan sonraya eklenecek süreyle birlikte 15 haftaya kadar doğum sonrası izin kullanılabilir.
Memur Doğum İzni ve Öğretmen Doğum İzni Süresi Farklı Mıdır?
Memur kadınlar için doğum izni süreleriyle ilgili farklı süreler içeren bir hüküm düzenlenmemiştir. Dolayısıyla doğumdan önce ve sonraki 8 haftalık süreler, talep halinde doğumdan 3 hafta öncesine kadar çalışılabilme hakkı, kullanılmayan sürelerin doğum sonrası süreye eklenmesi ve çoğul gebelik süreleri memurlar için de aynıdır. Öğretmen doğum izni süreleri de bu şekildedir.
Memur Süt İzni Hesaplama Nasıl Yapılır?
Annenin Ölmesi Babaya Doğum İzni Hakkı Verir Mi?
Doğum sırasında ya da doğum sonrası izin süresi içerisinde anne hayatını kaybederse, babanın talep etmesi halinde doğum izni kullanması mümkündür. Babanın izin kullanabileceği süre, anne tarafından kullanılamayan izin süresi kadardır. Bu hakkın kullanılabilmesi için hayatını kaybeden annenin, doğum izni hakkına sahip olan bir işçi olması gerekir. Doğumdan önce hayatını kaybeden bir anne varsa bu hakkın kullanılması mümkün olmayacaktır.
Evlat Edinmede Analık İzni Mümkün Mü?
Analık iznini düzenleyen kanun hükümlerine göre, üç yaşından küçük bir çocuğu evlat edinen eşlerden birine ya da evlat edinene, 8 hafta analık izni verilir. Bu süre çocuğun fiilen teslim edildiği andan itibaren işlemeye başlar.
Doğum İzni Bitince Ne Olur?
Yukarıda anlatılan izin sürelerinin sona ermesiyle birlikte, kadın işçinin işe geri dönmesi gerekir. Ancak işçinin geri dönebilmesi için bir emziren olarak çalışmasına bir engel olmadığına ilişkin doktor raporu gerekmektedir. Analık izni sonrasında işçi eski işinde ya da ona eşdeğer bir işte çalışmayı talep edebilir. İşveren ise geri dönen işçiyi aynı ya da eşdeğer bir işte çalıştırmak zorundadır.
Doğum İzni Parası Ne Kadardır?
Üzerinde durduğumuz 8’er haftalık ve toplamda 16 hafta olan doğum izni süreleri ve çoğul gebelikteki ek 2 haftalık süre ücretli izin kapsamındadır. Bu sürelerde analık izni kullanan işçiye ücreti tam olarak ödenmeye devam edilecektir. Daha sonraki süreçler için talep edilmesi halinde ücretsiz izin hakkı da öngörülmüştür.
Doğum Raporu Parası Ne Zaman Yatar?
Doğum raporu parası SGK tarafından doğum sebebiyle geçici olarak iş göremeyen işçiye ödenen tutardır. Doğum raporu parası tek çocuk için 112 gün, çoğul gebeliklerde ise 126 gün üzerinden hesaplanır ve işçi adına PTT hesaplarına yatırılır. İşveren tarafından doğum raporunun SGK’ya bildirilmesiyle birlikte 15 gün içerisinde doğum raporu parası yatırılacaktır.
Süt İzni Nasıl Kullanılır?
Süt izni, doğumdan sonra doğal olarak çocuğunu emzirmek durumunda olan anne işçiler için tanınmış bir haktır. Kanun hükmü gereği kadın işçi, doğumdan sonra çocuk 1 yaşına gelene kadar, günde toplam 1,5 saat süt izni kullanabilir. Bu sürenin günün hangi saatlerinde ve kaç parçaya bölünerek kullanılacağına işçi karar verir. Süt izni süresi günlük çalışma süresinden sayılır ve İş Kanunu kapsamında çalışmayan kadınlar da bu haktan yararlanabilir.
Doğum Sonrası Ücretsiz İzin Süresi Ne Kadardır?
Analık izni sürelerinin sona ermesinden sonra talep etmesi halinde kadın işçiye, 6 aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu hak 3 yaşından küçük bir çocuğun evlat edinilmesi halinde de evlat edinen eşlerden birine ya da evlat edinene tanınmıştır. Analık izni süresinin ardından istenen ücretsiz izin süresi, yıllık izin süreleri hesaplanırken dikkate alınamaz.
Babalık İzni Kaç Gündür?
Babalık izni, eşi doğum yapan babanın doğum sonrası süreçte kullanabileceği izindir. Bu izin babaya verilmiş bir haktır. Mazeret izni olarak düzenlenen bu izin, ücretli izindir. Eşi doğum yapan baba eğer işçiyse bu izin doğumdan itibaren 5 gündür. Babanın memur olması halinde söz konusu izin talep halinde doğumdan itibaren 10 gündür. Eğer bir işçi babanın evlat edinmesi söz konusuysa ve evlat edinilen çocuk 3 yaşından küçükse, talebi halinde işçi babaya 3 gün ücretli mazeret izni verilir.
Doğum izni ile ilgili merak ettiğiniz soruları aşağıdaki form aracılığıyla bizlere iletebilirsiniz.
