Haklı fesih sebepleri, işçi ile işveren arasındaki hizmet sözleşmesini her iki tarafın sona erdirebilmesini sağlar. Bu kapsamda sözleşme ilişkisini devam ettirmek fesih hakkını kullanan taraf için artık çekilmez hale gelmişse, yani fesheden taraftan artık sözleşme ilişkisini sürdürmesi beklenemezse fesih kurumuna başvurulabilecektir. Fesih kavramı tüm sözleşmeler için gündeme gelebilir ancak iş sözleşmeleri açısından uygulamada sıklıkla karşılaşılması sebebiyle özel bir öneme sahiptir. Dolayısıyla iş akdinin haklı nedenlere dayandırılarak sona erdirilmesi, işçi ve işverenler için kritik öneme sahip koruyucu hususlardan biridir.
Haklı fesih sebepleri ile ilgili sıkça sorulan soruların cevapları aşağıda belirtilmiştir. Konu ile ilgili başkaca sorularınızın olması halinde sayfanın en altından sorularınızı büromuza iletebilirsiniz.
Fesih kavramı kelime anlamı itibariyle verilen bir yargıyı bozma, kaldırma anlamına gelmektedir. Fesih, ister iki tarafa borç yüklesin ister tek tarafa borç yüklesin, taraflar arasında sürekli borç ilişkisi kuran tüm sözleşme türlerinde gündeme gelebilir. Söz konusu sözleşmenin ifasına başlanılması şartıyla ileriye dönük etki edecek şekilde fesihten bahsedilebilir.
İş sözleşmeleri de sürekli borç doğuran sözleşmelerden olduğundan feshi mümkündür. Öncelikle iş akdinin tek sona erme sebebinin fesih olmadığını belirtmek gerekir. Taraflardan birinin ölümü, süreli işlerde sürenin sona ermesi ya da tarafların karşılıklı ikale sözleşmesi düzenlemesi gibi sebeplerle de iş akdi sona erebilir. Fesih hakkı ise tek taraflı irade beyanıyla hüküm doğuran bozucu yenilik doğuran bir haktır. Temelde iş akdinin iki tür sona erme sebebinden bahsedilebilir.
Süreli fesih ve haklı nedenle derhal fesih olarak ikiye ayırmak mümkündür. Süreli fesih, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde sözleşmeyi sonlandırmadan önce karşı tarafa ihbar etmek suretiyle süre verilmesi ve bu kanuni sürenin dolmasıyla iş akdinin sona ermesi şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
Derhal fesih, haklı nedenle fesih halidir. İş sözleşmesi belirli ya da belirsiz süreli olsun, taraflardan biri her zaman kanunda öngörülen haklı sebeplere dayanarak sözleşmeyi derhal feshedebilir. Derhal fesih de karşı tarafa yöneltilen tek tarafı irade beyanıyla hüküm doğuran bozucu yenilik doğuran haklardan biridir.
Haklı fesih, Borçlar Kanunu ve İş Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Haklı neden kavramının ne anlama geldiği mevzuatta açıkça düzenlenmemiştir. Buna karşın Borçlar Kanunu, taraflardan biri için sözleşmenin sürdürülmesini dürüstlük kurallarına göre beklenemeyecek hale getiren her nedeni haklı neden saymaktadır. Bu kapsamda takdir yetkisi hakimdedir.
İş Kanunu hükümlerinde haklı fesih halleri sayılmış ve ana başlıklar halinde sınıflandırılmıştır.
İş mevzuatında işçinin haklı nedenle derhal fesih sebepleri üç başlık halinde düzenlenmiştir.
İşçinin haklı fesih sebepleri şunlardır:
İş sözleşmesinden doğan işin yapılması işin niteliğinden kaynaklanan bir sebeple işçinin yaşayışı ve sağlığı için tehlikeli olursa işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir. Sağlığın ölümcül derecede tehlikede olması aranmaz. Bunun yanında işverenin ya da başka bir işçinin bulaşıcı hastalığa yakalanması ya da işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa yakalanması da haklı sebep teşkil eder.
Bu haller aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
Bazı durumlarda işverenin kusuru olmaksızın işyerinde işlerin görülmesi imkansız hale gelebilmektedir. Bu tür durumlarda işveren her ne kadar kanunda öngörülen hükümlere uygun hareket etmek zorunda olsa da kusuru olmadığı için iş sözleşmesi askıda kalmaktadır. Eğer işyerinde işin görülememesi sebebi bir haftadan fazla sürerse, bir haftanın dolmasıyla işçi haklı fesih hakkı elde eder.
İşverenin haklı fesih nedenleri şunlardır:
Şu şekilde sıralanabilir:
İşçi haklı sebebi olmaksızın işyerine iki gün art arda gelmezse işverenin haklı fesih hakkı doğar. Bunun dışında işçi izin almadan ya da haklı bir sebebi olmadan bir ay içerisinde iki defa tatil gününden sonraki iş günü işe gelmezse işverenin fesih hakkı doğar. Son olarak işçi bir ay içerisinde art arda olma şartı aranmaksızın üç iş günü işe gelmezse sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir.
Yukarıda değinildiği üzere devamsızlık sürelerinin işverenin izni ya da başka haklı sebep olmaksızın geçmesi gerekmektedir. İşçi bildirebilecek duruma geldiği anda haklı sebebini bildirmeli ve ispat etmelidir. Aksi halde işverenin feshi geçerlilik kazanır.
İşyerinin çalışamaz halde olması sebebiyle işverenin fesih hakkını kullanabilmesi için en az bir hafta sürenin geçmesi gerekir. Zorlayıcı sebep nedeniyle bekleme süresi içerisinde çalıştırılamayan işçiye bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenir.
Kanun hükmü gereği işveren fesih bildirimin yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini kesin ve açık şekilde belirtmek zorundadır.
Haklı fesih sebepleri ile ilgili merak ettiğiniz soruları aşağıdaki form aracılığıyla bizlere iletebilirsiniz.
Uzman çavuş sözleşme feshi, uzman çavuşların kendi isteği ile veya idare tarafından sözleşmenin sona…
İnanç sözleşmesi yasalarımızda açık bir şekilde düzenlenmemiştir. Ancak uygulamada ve öğretide "sözleşme özgürlüğü" ilkesi…
Bağışlamanın geri alınması, bağış yapan kişilerin sonradan yaptıkları işlemden pişman olmaları neticesinde başvurmak istedikleri…
İpotek kaldırma işleminin doğru bir şekilde gerçekleştirilmesi, hak kayıplarını önlemek açısından son derece önemlidir. Bu…
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu, Türk Ceza Hukuku'nda büyük bir öneme sahiptir. Bu uygulama,…
Sigorta, yaşanma ihtimali olan tehlikeler ve riskler sonrası oluşacak maddi kayıplara karşı güvence altına alınmak…
Sitemizi en iyi şekilde kullanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır. Sitemize giriş yaparak çerez kullanımını kabul etmiş sayılmaktasınız.